Zakażenie dróg moczowych w ciąży – najczęstsze patogeny
Infekcja dróg moczowych w ciąży zwykle ma podłoże bakteryjne – zakażenie wywołuje bakteria Escherichia coli – pałeczka kałowa, która może zostać przeniesiona z okolic odbytu do ujścia cewki moczowej, a stamtąd do pęcherza. Czasem patogen "wędruje" wyżej i prowadzi do zakażenia nerki.
Zakażenie dróg moczowych w ciąży w każdym przypadku wymaga pilnej oceny lekarskiej i prawidłowego leczenia. Nie zapominajmy, że powikłania mogą być groźne dla zdrowia matki i dziecka.
U przyszłych mam dochodzi czasem do kolonizacji dróg moczowych przez paciorkowce grupy B – bakterie, które z reguły (w takich warunkach) nie powodują zakażenia. Jednak ich obecność i nadmierne namnażanie w układzie moczowym to znak, że pochwa także została skolonizowana i istnieje ryzyko zakażenia dziecka w czasie porodu. Na szczęście odpowiednia profilaktyka i terapia skutecznie zapobiegają przeniesieniu bakterii na noworodka.
Mocz w czasie ciąży powinien być regularnie badany.
Objawy infekcji dróg moczowych w ciąży
Ostre zapalenie pęcherza manifestuje się bólem i/lub pieczeniem w czasie mikcji (oddawania moczu), częstomoczem, bólami w podbrzuszu i gwałtowną potrzebą mikcji. Osłabienie pęcherza podczas ciąży i krwiomocz świadczą o stanie zapalnym błony śluzowej pęcherza. Na zajęcie pęcherza moczowego wskazuje również nieprzyjemny zapach moczu w ciąży.
Warto podkreślić, że pewne dolegliwości mogą doskwierać przyszłym mamom bez jakichkolwiek nieprawidłowości czy infekcji. Należą do nich: częste oddawanie moczu, parcie w ciąży (uczucie parcia na pęcherz) i mikcje w godzinach nocnych.
Odmiedniczkowe zapalenie nerek przebiega z gorączką (powyżej 38 stop. C); mogą pojawić się dreszcze, ból w okolicy "chorej" nerki, mdłości, wymioty, brak łaknienia i ogólne złe samopoczucie.
Bakteriomocz bezobjawowy jest infekcją układu moczowego, która – zgodnie z nazwą – przebiega bezobjawowo.
Infekcje dróg moczowych w ciąży – diagnostyka
Objawowe infekcje dróg moczowych w ciąży lekarz rozpoznaje na podstawie badania przedmiotowego (fizykalnego) i podmiotowego, czyli wywiadu (dolegliwości zgłaszanych przez pacjentkę). Wykonuje się również ogólne badanie moczu i posiew moczu. Jeśli wyniki badań świadczą o zakażeniu, lekarz zleca antybiogram, dzięki któremu może ustalić najskuteczniejszą i bezpieczną terapię.
Infekcje dróg moczowych w ciąży, które mają przebieg objawowy, są wskazaniem do wykonania także innych badań, w tym podstawowych badań krwi. W niektórych przypadkach lekarz kieruje pacjentkę na badania obrazowe (np. USG nerek i dróg moczowych).
Jak pobrać próbkę moczu do badań?
Bakteriomocz bezobjawowy (bez objawów zakażenia układu moczowego) można rozpoznać na podstawie wyników dwukrotnego posiewu moczu. Jak prawidłowo pobrać próbkę moczu? Dużą rolę odgrywa higiena w ciąży – należy starannie umyć okolice cewki moczowej (wodą z mydłem lub płynem do higieny intymnej). Okolice intymne powinno się przemywać ręką w kierunku od przodu do tyłu, drugą ręką rozchylając wargi sromowe.
Pamiętajmy: mocz do badania pobiera się ze środkowego strumienia. Jak to zrobić? Po myciu (utrzymując rozchylenie warg sromowych) należy zacząć oddawać mocz do toalety i kontynuować mikcję do specjalnego naczynia (do którego trafić powinno ok. 20 mililitrów moczu). Końcowy strumień należy oddać do ubikacji (aż do całkowitego opróżnienia pęcherza).
Infekcje dróg moczowych w ciąży nie należą do rzadkości. Według danych epidemiologicznych bakteriomocz bezobjawowy stwierdza się u 5–10 procent zdrowych kobiet ciężarnych. Objawowe zapalenia pęcherza lub odmiedniczkowe zapalenie nerek dotyczy od 2 do 4 procent przyszłych mam.
