Moczenie nocne u dorosłych (nokturia) - przyczyny i leczenie

Nietrzymanie moczu, czyli inaczej inkontynencja, to choroba dotykająca niemałej części społeczeństwa. Wiąże się ona z wieloma nieprzyjemnymi konsekwencjami, zarówno zdrowotnymi, jak i psychicznymi czy społecznymi. To krępujące schorzenie nawet we wczesnym stadium zaawansowania ma znaczący negatywny wpływ na jakość życia cierpiących na nie pacjentów. Z tego powodu w przypadku zauważenia pierwszych objawów inkontynencji bardzo ważne jest szybkie rozpoczęcie terapii pod okiem specjalisty.

Szczególny rodzaj tej choroby stanowi nykturia. Tę dolegliwość definiuje się jako oddawanie moczu częściej niż jeden lub dwa razy w ciągu nocy. Schorzenie to wiąże się często z zaburzeniami snu i czuwania. Częste wstawanie w celu oddania moczu w porze nocnej rozregulowuje zegar biologiczny pacjenta, co wywołuje u niego uczucie ciągłego zmęczenia.

Moczenie mimowolne to termin opisujący nieświadome oddawanie moczu. Często odnosi się on do dzieci w wieku, w którym powinny one już osiągnąć umiejętność kontrolowania pęcherza. Warto jednak wiedzieć, że ten problem występuje u osób w każdym wieku i niezależnie od płci. Nieświadome oddawanie moczu wśród dorosłych jest szerzej znane także jako nietrzymanie moczu. Ta wyjątkowo nieprzyjemna choroba wiąże się z odczuwaniem przymusu skorzystania z toalety dziewięć lub więcej razy w ciągu doby (zdrowa osoba oddaje mocz cztery do ośmiu razy dziennie).

Częste oddawanie moczu, inaczej poliuria lub częstomocz, może dawać o sobie znać również w nocy. Uporczywa i wielokrotnie nawracająca potrzeba oddania moczu w trakcie godzin snu nosi nazwę nokturii. Wiele osób cierpiących na tę przypadłość musi dokonywać istotnych życiowych zmian w obszarach takich jak warunki pracy bądź podróżowanie, aby unikać przykrych i wstydliwych incydentów.

Nocne moczenie mimowolne to zjawisko oddawania moczu przez sen. W przypadku tej dolegliwości mikcja zachodzi bez budzenia się i wstawania do ubikacji. Warto zauważyć, że w przypadku osób dorosłych oraz młodzieży prawidłową nazwą jest mimowolne moczenie nocne, a nie moczenie łóżka.

Częste oddawanie moczu w nocy i nocne moczenie u dorosłych zazwyczaj ma inne przyczyny niż u dzieci. Ten uciążliwy problem może oznaczać, że ciało produkuje więcej moczu na przykład z powodu zaburzeń gospodarki hormonalnej lub choroby nerek. Te i inne czynniki nierzadko prowadzą do mimowolnego moczenia nocnego lub do wielokrotnego wstawania z łóżka w nocy w celu oddania moczu. Warto pamiętać, że u osób starszych ze względu na naturalne zmiany zachodzące z wiekiem w organizmie jedna lub dwie wizyty w toalecie w ciągu nocy nie stanowią powodu do niepokoju, gdyż są zupełnie normalne.

U mężczyzn konieczność oddawania moczu w nocy zazwyczaj wiąże się z obecnością mechanicznej przeszkody utrudniającej prawidłowe opróżnianie pęcherza moczowego. Najczęściej przyczyną problemu jest przerost gruczołu krokowego. Nadczynność mięśni pęcherza oraz problemy zdrowotne o innym podłożu mogą odpowiadać za częste oddawanie moczu niezależnie od wieku i płci. Należy pamiętać, że spożywanie nadmiernej ilości alkoholu i napojów zawierających kofeinę również zwiększa liczbę nocnych wizyt w toalecie.

Dla dojrzałej kobiety lub mężczyzny jedna albo dwie wizyty w toalecie tej samej nocy to nic niezwykłego. Wraz z wiekiem rośnie też ryzyko zachorowania na nokturię. Przyczyny tego stanu rzeczy są zróżnicowane i wiążą się z naturalnymi zjawiskami zachodzącymi w organizmie każdego człowieka. Młodsze osoby mogą na przykład zatrzymywać w pęcherzu nawet pół litra moczu, ale ze względu na stopniową utratę elastyczności mięśni pęcherza w procesie starzenia ta objętość zmniejsza się aż o połowę.

Kolejnym powodem, dla którego konieczność oddawania moczu w godzinach nocnych staje się z czasem coraz bardziej naglącą potrzebą, są zmiany hormonalne. Pod ich wpływem pogarsza się koncentracja moczu, przez co zawiera on więcej wody. Całkowita objętość moczu wytwarzanego w ciągu doby często pozostaje niezmieniona, ale nierzadko zwiększa się ilość moczu produkowanego w nocy.

Na utrzymywanie kontroli nad pęcherzem moczowym mają też wpływ czynniki związane ze stylem życia, takie jak spędzanie dużej części dnia w pozycji siedzącej oraz nieodpowiednie odżywianie się. Częstość mikcji w nocy jest większa u osób cierpiących na otyłość. Problem ten dotyczy także między innymi pacjentów z nieprawidłowo kontrolowaną cukrzycą.

Kolejny czynnik, który może być odpowiedzialny za nocne oddawanie moczu, to niedobór hormonu antydiuretycznego (inaczej wazopresyna). Sygnalizuje on, kiedy nerki powinny zredukować ilość produkowanego moczu. W prawidłowych, fizjologicznych warunkach stężenie tego związku w organizmie jest najwyższe nocą. Najważniejszą funkcję wazopresyny stanowi stymulowanie zagęszczania moczu, więc w przypadku zmniejszenia się jej poziomu we krwi mocz staje się nadmiernie nawodniony, przez co rośnie jego objętość. Prowadzi to do wytwarzania dużej ilości moczu nocą i związanej z tym konieczności częstego odwiedzania toalety.

Moczenie u dorosłych może mieć miejsce również wtedy, gdy ciało produkuje wystarczającą ilość hormonu antydiuretycznego, lecz nerki nie reagują na jego wpływ i nadal utrzymują produkcję tej samej ilości moczu. Zjawisko to znane jest jako nocny wielomocz. To zaburzenie nie tylko prowadzi do nocnego moczenia, ale dodatkowo stanowi też charakterystyczny symptom cukrzycy typu I.

Nasilone parcie na pęcherz oraz nawracająca kilkukrotnie w ciągu jednej nocy potrzeba, by skorzystać z toalety, mogą wskazywać na wiele schorzeń podstawowych, takich jak:

●      cukrzyca typu I,

●      przewlekła prawokomorowa zastoinowa niewydolność serca,

●      zapalenie pęcherza,

●      kamica dróg moczowych,

●      zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego,

●      wady anatomiczne,

●      kamienie nerkowe,

●      zmniejszona objętość pęcherza,

●      rak prostaty lub łagodny rozrost stercza,

●      rak pęcherza,

●      zespół obturacyjnego bezdechu sennego.

Pozostałe przyczyny dolegliwości dotykających układu moczowego to nadaktywność lub niestabilność mięśni pęcherza (czasem wywołana przez czynniki drażniące, takie jak alkohol i kofeina), zaburzenia czynności wydalniczej nerek, połóg oraz przyjmowanie niektórych leków.

Terapia nokturii opiera się przede wszystkim na znalezieniu i wyleczeniu wywołującej ją choroby podstawowej. Przykładowo, w przypadku mężczyzn cierpiących na przerost prostaty powodujący zaburzenia oddawania moczu należy skupić się na zmniejszeniu rozmiarów stercza. W tym celu lekarz może zastosować na przykład leki takie jak inhibitory 5-α reduktazy albo desmopresyna.

Jeżeli pacjent często budzi się w nocy, a powiększony gruczoł krokowy powoduje dodatkowo zaleganie moczu w pęcherzu, inną skuteczną opcją okazuje się zabieg chirurgiczny. Jeśli natomiast powód nietrzymania moczu stanowi zakażenie bakteryjne, w większości przypadków wystarczy zastosować odpowiednie, przepisane przez specjalistę medycyny rodzinnej antybiotyki i dać sobie czas na odpoczynek.

Moczenie nocne u dorosłych to dolegliwość, którą da się w pełni wyleczyć, jednak zazwyczaj wymaga to cierpliwości i wytrwałości. Wybór metody terapii jest uzależniony od indywidualnej przyczyny występowania tego problemu. W pierwszej kolejności należy porozmawiać z lekarzem o wszystkich przyjmowanych lekach, aby sprawdzić, czy jeden z nich nie może być odpowiedzialny za moczenie. Czasami mała zmiana w godzinach przyjmowania medykamentów pomaga w zredukowaniu efektów ubocznych. W niektórych przypadkach specjalista decyduje o całkowitym odstawieniu danego środka i zastąpieniu go innym. Nigdy nie wolno jednak podejmować tego rodzaju decyzji na własną rękę.

Mimowolne moczenie nocne może być wywołane między innymi przez:

●      choroby serca i nerek, na przykład niewydolność serca,

●      cukrzycę,

●      zakażenie układu moczowego,

●      zażywanie leków moczopędnych,

●      przyjmowanie środków uspokajających,

●      nadmierną aktywność pęcherza moczowego,

●      nietrzymanie moczu z parcia.

Spożywanie dużej ilości alkoholu lub kofeiny również może powodować nocne moczenie mimowolne. Ograniczenie spożycia tych substancji i picie większej ilości innych płynów pomaga więc zniwelować ten problem, a także przekłada się na niższe ryzyko rozwinięcia się tej przypadłości w przyszłości. W trakcie poszukiwania opcji terapeutycznych warto też monitorować częstotliwość przypadków moczenia, stosunek nocy, kiedy wystąpiło moczenie, do nocy bez niego oraz dietę, a w szczególności podaż płynów. Dobrze jest założyć w tym celu specjalny dzienniczek, który należy zabierać ze sobą na wszystkie wizyty u lekarza.

Każdy przypadek nocnego moczenia mimowolnego powinien zostać skonsultowany ze specjalistą. Pozwala to odnaleźć przyczynę problemu i szybko wdrożyć skuteczne leczenie. Podczas wizyty lekarz dokonuje badania fizykalnego, ocenia pacjenta pod kątem neurologicznym oraz zleca ogólne badanie moczu, jak również posiew moczu. Potem mogą nastąpić kolejne wizyty i inne testy. Specjalista często wydaje też skierowanie na USG jamy brzusznej w celu wykrycia ewentualnych zmian morfologicznych układu moczowego.

Zarówno moczenie nocne, jak i nokturia należą do bardzo wstydliwych, sprawiających wiele trudności w codziennym życiu problemów zdrowotnych. Oczywiście można je skutecznie leczyć, ale terapia trwa czasami kilka tygodni lub miesięcy. Jeszcze przed uzyskaniem rezultatów warto zadbać o swój komfort. Pomagają w tym różne produkty TENA opracowane specjalnie do użytkowania nocą. Od wkładek dla kobiet TENA Lady Mini Night z potrójną warstwą zabezpieczającą do jeszcze szczelniejszych pieluchomajtek TENA Lady Pants, wszystkie artykuły zapewniają całonocną ochronę i są wykonane z miłego w dotyku, miękkiego materiału, który nie podrażnia delikatnej skóry nawet przy długim noszeniu.

Pieluchomajtki TENA są dostępne w wersjach odpowiednich dla średniego i silnego nietrzymania moczu zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, więc w zależności od intensywności epizodów moczenia każdy pacjent może wybrać odpowiedni dla siebie wariant. Aby ustalić przyczyny nocnego moczenia mimowolnego lub nokturii, u dorosłych należy udać się do lekarza. Niezależnie od podłoża, intensywności oraz częstotliwości występowania problemów z moczeniem, produkty TENA pomagają osobom cierpiącym na nietrzymanie moczu żyć wygodnie i nie martwić się przez cały czas swoją chorobą.